Veelgestelde vragen over de CO₂-Prestatieladder

De CO₂-Prestatieladder is hét duurzaamheidsinstrument van Nederland, dat bedrijven en overheden ondersteunt bij het verminderen van energieverbruik, CO₂-uitstoot en kosten. De CO₂ -Prestatieladder kan gebruikt worden als aanbestedingsinstrument, om zo de markt te vergroenen, en als CO₂-managementsysteem, om zo eigen uitstoot en energieverbruik te verminderen.

De CO₂-Prestatieladder is een CO₂-managementsysteem. Een managementsysteem is een samenhangend geheel van afspraken en werkwijzen en een organisatiestructuur voor een planmatige en systematische beheersing en verbetering van bedrijfsprocessen om de gestelde doelen te realiseren. Andere bekende managementsystemen zijn bijvoorbeeld ISO 9001 (kwaliteitsmanagementsysteem), ISO 14001 (milieumanagementsysteem) en ISO 50001 (energiemanagementsysteem). Alle managementsystemen zin gericht op continue verbetering en hebben een PCDA-cyclus (Plan Do Check Act).

De CO₂-Prestatieladder (zowel versie 3.1 als versie 4.0) is in Nederland door de Raad voor Accreditatie (RvA) en in België door BELAC geaccepteerd als een geaccrediteerd certificeringsysteem conform NEN-EN-ISO-IES 17021-1, certificatie van managementsystemen. De RvA-acceptatie voor dit schema is bekend als S571. De Raad voor Accreditatie en BELAC accrediteren Certificerende Instellingen (CI’s). Deze organisaties garanderen deskundig, onpartijdig en onafhankelijk toezicht op de beoordeling van de Certificerende Instellingen.

Certificerende Instellingen die aan de norm (CO₂-Prestatieladder) voldoen, krijgen een formele accreditatie. Dat houdt in dat ze gebruik mogen maken van het accreditatiemerk. Certificaten en rapporten die van dit merk zijn voorzien worden in vrijwel alle landen wereldwijd geaccepteerd.

Er is door de Universiteit van Utrecht wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de CO₂-uitstoot van organisaties die zijn gecertificeerd voor de CO₂-Prestatieladder. Bij de onderzochte organisaties bedroeg de CO₂-reductie van 2010 tot en met 2013, 3,2 procent per jaar. Dit terwijl het gemiddelde energiebesparingstempo in Nederland 1,5 procent per jaar bedraagt. Organisaties met een certificaat reduceren dus twee keer zoveel CO₂.

Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) is eigenaar en beheerder van de CO₂-Prestatieladder. Lees hier meer over de stichting.

• Nadat u de factuur heeft betaald, moet onze collega deze handmatig op betaald zetten in onze database. Dit gebeurt op maandag en u ontvangt hierop de inloggegevens.
• Het kan dus zijn dat u wel betaald heeft, maar dat onze collega dit nog niet heeft verwerkt. Wacht u tot de eerstvolgende maandag.

U kunt uw organisatie hier aanmelden om met de certificering aan de slag te gaan.

1. Als certificaathouder betaalt u jaarlijks contributie aan SKAO. Zie hiervoor onze tarieven. Het tarief dat voor uw organisatie van toepassing is, is afhankelijk van de grootte of omzet van uw organisatie.

2. U betaalt ook kosten aan de certificerende instelling (CI) die bij uw organisatie de audit afneemt. De kosten hiervan zijn tevens afhankelijk van uw organisatiegrootte, het ambitieniveau en dergelijken. Vraag de CI van uw keuze voor diens tarieven. Zie voor alle CI’s deze pagina.

3. Sommige organisaties kiezen ervoor om een adviesbureau in te schakelen bij de ondersteuning van het certificeringstraject. Dit is geen vereiste bij de implementatie van de CO₂-Prestatieladder. Een adviseur kan u echter wel bijstaan en op weg helpen. Hier zijn ook kosten aan verbonden.

• Bij eerste aanmelding ontvangt uw organisatie direct een factuur voor de rest van het jaar. Pas na betaling ontvangt u inloggegevens.  
• Daarna vindt facturatie jaarlijks in april plaats.  
• Een maand van tevoren ontvangt uw organisatie een vooraankondiging voor de facturatie, met het verzoek om de gegevens die bij ons bekend zijn te checken.  

• Nadat u de factuur heeft betaald, moet onze collega deze handmatig op betaald zetten in onze database. Dit gebeurt op maandag en u ontvangt hierop de inloggegevens.
• Het kan dus zijn dat u wel betaald heeft, maar dat onze collega dit nog niet heeft verwerkt. Wacht u tot de eerstvolgende maandag.

Let op: registreert u de organisatie niet opnieuw. 

• De huidige CO₂-manager kan zelf de bedrijfs- en contactgegevens aanpassen, dus ook een nieuw contactpersoon toevoegen. Dit kan in de inlogomgeving. 
• Bent u de nieuwe CO₂-manager en moet deze gewijzigd worden? Dan helpen we u hier graag bij. Stuurt u dan alstublieft uw gegevens en het verzoek naar [email protected].  

Het wijzigen van uw wachtwoord kunt u zelf doen. Klik op ‘wachtwoord vergeten’ op de inlogpagina. Wilt u hier liever hulp bij? Bel ons dan, dan wordt het nieuwe wachtwoord telefonisch doorgegeven.

Uw organisatie wordt pas gepubliceerd op de website van SKAO als het CO₂-bewust Certificaat is behaald. Uw Certificerende Instelling (CI) stuurt het certificaat aan SKAO door, daar hoeft u verder niets voor te doen. Twijfelt u of uw CI het certificaat aan ons heeft doorgestuurd, doe dan navraag bij uw CI. Is het certificaat naar ons opgestuurd maar staat u toch niet op de website vermeld, geef dit dan aan SKAO door via [email protected].

• CO₂-reductie en energiebesparing: U vermindert uw energieverbruik en draagt actief bij aan de reductie van CO₂-uitstoot.
• Gunningvoordeel: U profiteert van CO₂-gerelateerd gunningvoordeel bij aanbestedingen, waardoor u meer kans maakt om aanbestedingen te winnen.
• Lagere kosten: door de energie die u bespaart, verlaagt u ook uw energierekening. Innovatieve maatregelen die u neemt kunnen op de langere termijn ook kostenbesparend zijn.
• U maakt gebruik van een internationaal erkend managementsysteem.

Er zijn meer dan 8000 organisaties met een certificaat voor de CO₂-Prestatieladder, en meer dan 300 aanbestedende diensten zetten de CO₂-Prestatieladder in bij aanbestedingen. Voor een overzicht van deze gecertificeerde organisaties, zie de pagina met Deelnemers.

U kunt uw organisatie aanmelden voor de CO₂-Prestatieladder via deze link. Hier vult u uw persoonlijke gegevens en organisatiegegevens in. Na ontvangst van uw betaling ontvangt u van ons inloggegevens waarmee u toegang krijgt tot Mijn CO₂-Prestatieladder. In deze online omgeving kunt u de bestanden uploaden die vereist zijn om een certificaat te kunnen behalen.

Een organisatie die zich wil laten certificeren voor de CO₂-Prestatieladder moet voldoen aan de eisen van de CO₂-Prestatieladder. Een externe auditor controleert of dit zo is. De eisen van de CO₂-Prestatieladder staan in onze norm en bestaan uit een algemeen deel, waar alle organisaties aan moeten voldoen, en een deel dat specifiek gaat over het ambitieniveau dat u als organisatie kiest. Kies u bijvoorbeeld voor niveau 3, dan moet u dus voldoen aan de algemene eisen en de eisen die specifiek gaan over niveau 3. Lees hier meer over Certificeren voor de CO₂-Prestatieladder.

Vooralsnog kunnen organisaties alleen een certificaat behalen voor versie 3.1 van de CO₂-Prestatieladder. De eisen van versie 3.1 leest u in ons CO₂-Prestatieladder 3.1-handboek.
De eisen van versie 4.0 kunt u al wel inzien via Mijn CO₂-Prestatieladder. Lees hier meer over de geldigheid van de verschillende versies van de CO₂-Prestatieladder.

Op de webpagina Documenten staan diverse Praktische Gidsen die u kunt raadplegen als hulpmiddel bij het certificeren voor CO₂-Prestatieladder 3.1.
Voor versie 4.0 van de CO₂-Prestatieladder hebben wij een digitale omgeving ontwikkeld waarin u de eisen op overzichtelijke manier  kunt raadplegen en waaraan op de relevante plekken ook extra uitleg en voorbeelden zijn toegevoegd. Wij blijven hier doorlopend content aan toevoegen om u op weg te helpen. U kunt de digitale omgeving raadplegen door u aan te melden.

Verder hebben wij een maatregellijst ontwikkeld die u ter inspiratie kunt raadplegen en kunt u ook de publicaties van andere organisaties inzien ter inspiratie voor uw eigen publicaties.

Ja, kleine organisaties kunnen zich certificeren en komen in aanmerking voor bepaalde vrijstellingen, afhankelijk van hun omvang en omzet.

SKAO heeft een lijst opgesteld van alle Certificerende Instellingen (CI’s) die een audit mogen afnemen voor de CO₂-Prestatieladder. Alleen deze partijen zijn door SKAO bevoegd verklaard tot het afgeven van een CO₂-bewust certificaat. Al deze CI’s zijn door de Raad voor Accreditatie of BELAC geaccrediteerd.

Na een initiële audit volgen jaarlijkse controles en een driejaarlijkse hercertificatieaudit.

Om de duur van de audit te bepalen heeft SKAO auditdagentabellen gepubliceerd: auditdagentabel versie 3.1 en auditdagentabel versie 4.0. De auditdagentabel geeft Certificerende Instellingen (CI’s) een richtlijn voor de minimumtijd die een audit bij een organisatie vraagt. Deze verwachte tijdsbesteding is afhankelijk van een aantal factoren waaronder de omvang van de te certificeren organisatie en het (gewenste) ladderniveau. De auditdagentabel moet ervoor zorgen dat de Certificerende Instelling voldoende tijd heeft om een goede beoordeling uit te voeren en daarmee de kwaliteit van de Ladderbeoordelingen te borgen.

Er zijn meer dan 8000 organisaties met een certificaat voor de CO₂-Prestatieladder, en meer dan 300 aanbestedende diensten zetten de CO₂-Prestatieladder in bij aanbestedingen. Dit zijn onder andere partijen van de Rijksoverheid, gemeenten, waterschappen en provincies. Voor een overzicht van deze aanbestedende diensten, zie de pagina met Deelnemers.

De CO₂-Prestatieladder als aanbestedingsinstrument bestaat uit een BPKV-criterium CO₂-Prestatieladder dat kan dienen als basis voor gunningsvoordeel in een aanbesteding. In Handreiking Aanbesteden 3.1 wordt beschreven hoe dit criterium kan worden ingezet. Deze handreiking bevat ook de tekst van het criterium. Lees meer op de pagina over Aanbesteden met de CO₂-Prestatieladder.

Lees ook dit artikel over EU-aanbestedingswetgeving en de CO₂-Prestatieladder.

De CO₂-Prestatieladder is niet geschikt als geschiktheidseis of selectiecriterium.

Hiervoor zijn verschillende redenen:

–   De implementatie van de CO₂-Prestatieladder binnen een organisatie kost tijd en moeite. In de meeste situaties zal het disproportioneel zijn om van een organisatie te eisen dat, voorafgaand aan de inschrijving op een specifiek project, de gehele organisatie gecertificeerd dient te worden. Een dergelijke eis is niet redelijk voor een project dat slechts een (klein) deel van de omzet van de organisatie zal vormen. Aanbestedingsrechtelijk gezien is er dan onvoldoende verband tussen de eis en het voorwerp van de opdracht. Ook om die reden is een dergelijke eis als geschiktheidscriterium of selectiecriterium niet toegestaan.

–   Het hanteren van een certificaat als geschiktheidscriterium of selectiecriterium heeft tot gevolg dat partijen zonder het gevraagde (niveau van het) certificaat niet kunnen meedoen resp. minder kans hebben om geselecteerd te worden. Dit werkt discriminerend voor bijvoorbeeld buitenlandse partijen of kleine bedrijven. Aanbestedingsrechtelijk gezien is dit niet toegestaan.

Dit uitgangspunt geldt voor alle aanbestedingen: Europees, nationaal, en onderhands. Bij kleine opdrachten is een dergelijke geschiktheidseis net zo goed discriminerend. Bij onderhandse opdrachten vindt sowieso geen nadere selectie plaats.

Bij elk CO₂-Prestatieambitieniveau hoort een gunningvoordeel. Als opdrachtgever bepaalt u zelf het gunningvoordeel per niveau. De meeste opdrachtgevers werken met percentages maar het is ook mogelijk om met vaste bedragen of met punten te werken.

De hoogte van het gunningvoordeel en de wijze waarop dit berekend wordt, moet beschreven worden in de aanbestedingsdocumenten van de opdrachtgever, zodat duidelijk is hoe dit voordeel zich verhoudt tot de waardering van andere kwalitatieve elementen (BPKV-criteria) van de inschrijving, zie Handreiking Aanbesteden 3.1.

Organisaties die inschrijven op een aanbesteding waarin het BPKV-criterium CO₂-Prestatieladder is opgenomen kunnen op twee verschillende manieren voldoen aan dit criterium. In beide gevallen moet de organisatie binnen een jaar na gunning en vervolgens jaarlijks, gedurende de looptijd van het project, aantonen dat het voldoet aan het BPKV-criterium CO₂-Prestatieladder:

–   Door een CO₂-bewust Certificaat op het gekozen ambitieniveau te overleggen. Hiermee toont de inschrijver aan dat deze voldoet aan de eisen van de Ladder, ook bij de uitvoering van projecten.

–   Door projectspecifiek aan de eisen van het BPKV-criterium op het gekozen ambitieniveau te voldoen en daarover een projectverklaring te overleggen.

Zie Handreiking Aanbesteden 3.1.

Als het voldoen aan het BPKV-criterium wordt aangetoond met het CO₂-bewust Certificaat, dan heeft het gecertificeerde bedrijf een werkend CO₂-managementsysteem dat jaarlijks wordt geaudit. Tijdens deze audit wordt niet alleen gekeken naar de doelstellingen en maatregelen op bedrijfsniveau, maar steeksproefgewijs worden ook de projecten met CO₂-Prestatieladder gunningvoordeel onderzocht die een bedrijf uitvoert. De audit wordt jaarlijks door een onafhankelijke Certificerende Instelling (CI) uitgevoerd.

Als het voldoen aan het BPKV-criterium projectspecifiek wordt aangetoond, dan moet een bedrijf reductiemaatregelen nemen op het project en onderzoekt een CI of deze maatregelen daadwerkelijk doorgevoerd worden en stelt hierover een projectverklaring op.

Brancheorganisaties en opdrachtgevers hebben samen in het Centraal College van Deskundigen (CCvD) overlegd over de inhoud van de nieuwe norm. De vertegenwoordigers hebben regelmatig overlegd met hun achterban over elke voorgenomen wijziging. CO₂-Prestatieladder versie 4.0 is dus – net als voorgaande versies – samen met de markt ontwikkeld.

Trede 1 van CO₂-Prestatieladder versie 4.0 is vergelijkbaar met niveau 3 van CO₂-Prestatieladder versie 3.1. Een organisatie gaat aan de slag met kortetermijndoelen (tot 3 jaar) en met het energiegebruik en de uitstoot van de eigen organisatie (scope 1 en scope 2).

Trede 2 van CO₂-Prestatieladder 4.0 richt zich net als niveau 5 van CO₂-Prestatieladder versie 3.1 op de waardeketen (scope 3) van een organisatie. De focus ligt op de belangrijkste activiteiten van een organisatie en op de middellange termijn (5 tot 10 jaar).

Trede 3 gaat verder dan elk niveau van CO₂-Prestatieladder versie 3.1. De nadruk ligt op het lange-termijndoel (tot 2050) van nul uitstoot, zowel voor de eigen activiteiten (scope 1 en 2) als voor de keten (scope 3). Een organisatie wordt ook gestimuleerd om voorbij de keten te kijken naar uitstoot die buiten de scopes valt, zoals vermeden emissies of emissies uit verbranding van biomassa.

Vanaf 14 juli 2025, een halfjaar na publicatie van de nieuwe norm, kunt u als organisatie een certificaat behalen voor CO₂-Prestatieladder versie 4.0. U kunt zich in het eerste halfjaar al wel oriënteren op versie 4.0 en nadenken over wat de wijzigingen voor uw organisatie betekenen. De eisen van versie 4.0 kunt u al inzien via Mijn CO₂-Prestatieladder. Lees hier meer over de geldigheid van de verschillende versies van de CO₂-Prestatieladder.

Uiterlijk bij uw eerste audit na 14 januari 2027 moet u definitief overstappen. Tot die datum kunt u bij een audit nog kiezen voor een (her)beoordeling op CO₂-Prestatieladder versie 3.1.

Omdat veel certificaathouders in 2025 en 2026 waarschijnlijk nog niet zullen zijn overgestapt, vragen we aanbestedende diensten om pas op z’n vroegst in 2026 te beginnen met het gebruik van versie 4.0 in aanbestedingen. Het belangrijkste is dat de markt er echt klaar voor is; bij twijfel adviseren we te wachten tot 14 januari 2027. Vanaf 14 januari 2027 adviseren we aanbestedende diensten Handboek 3.1 niet meer te gebruiken bij aanbestedingen.

In de overgangsperiode van CO₂-Prestatieladder versie 3.1 naar CO₂-Prestatieladder 4.0 kunnen 4.0-certificaten worden geaccepteerd in een aanbesteding op basis van Handboek 3.1. Bijvoorbeeld: trede 1 in Handboek 4.0 staat gelijk aan niveau 3 in Handboek 3.

Nee, een certificaat voor versie 3.1 is niet geldig in een aanbesteding op basis van versie 4.0. Dit komt omdat versie 4.0 in veel gevallen verder gaat dan versie 3.1.

Doordat u met de CO₂-Prestatieladder een CO₂-managementsysteem implementeert, kan uw organisatie hier steeds opnieuw op terugvallen als onderbouwing van het jaarlijkse CSRD-duurzaamheidsverslag. Tijdens de ontwikkeling van CO₂-Prestatieladder 4.0 is rekening gehouden met CSRD. CO₂-Prestatieladder 4.0 hanteert zoveel mogelijk dezelfde randvoorwaarden als CSRD, om te voorkomen dat u dubbel werk moet doen.
Lees hier meer over de relatie tussen de CO₂-Prestatieladder en CSRD.

De Milieukostenindicator (MKI) kan voor projecten dienen als CO₂-footprint, mits de CO₂-component specifiek benoemd wordt. Dit voorkomt dubbele berekeningen en houdt de focus op CO₂-reductie.

‘Scopes’ in het Greenhouse Gas Protocol geven categorieën aan voor verschillende CO₂-uitstootbronnen. Scope 1 is directe uitstoot door verbranding binnen het bedrijf, zoals gasverbruik of brandstof voor machines. Scope 2 omvat indirecte uitstoot door elektriciteitsverbruik dat elders wordt opgewekt. Scope 3 is de ketenbrede uitstoot en bevat emissies van ingekochte goederen tot aan transport en downstreamgebruik door klanten. Scope 3 is breed en omvat alle ketengerelateerde uitstoot die niet direct aan het eigen bedrijf te relateren is.

De definitie van groene stroom volgens de CO₂-Prestatieladder is elektriciteit die is opgewekt door zon, wind, water of biomassa en die is geproduceerd in hetzelfde land als waar het gebruikt wordt. Lees hier meer over groene stroom volgens de CO₂-Prestatieladder.