Om klimaatverandering een halt toe te roepen, heeft de EU ambitieuze doelen gesteld voor de reductie van CO2-uitstoot. Via verschillende richtlijnen worden deze doelen vertaald naar concrete regels en eisen voor landen, sectoren en industrieën. Een aantal van deze richtlijnen zijn nauw verbonden met de CO2-Prestatieladder. In dit artikel zetten we een selectie belangrijke Europese richtlijnen met betrekking tot emissiereductie op een rij.
Op de klimaattop van Parijs in 2015 spraken landen uit de hele wereld met elkaar af om gezamenlijk de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. De Europese Unie heeft deze afspraak omgezet in klimaatdoelen voor de nabije (2030) en verdere toekomst (2050). Het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen is cruciaal voor het behalen van deze doelen.
In 2019 lanceerde de Europese Commissie de Europese Green Deal. Met deze serie van beleidsinitiatieven hoopt de Commissie dat Europa in 2050 volledig klimaatneutraal is. Als tussendoel hiervoor moet elke lidstaat haar CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent verminderen ten opzichte van 1990. Deze doelen zijn vastgelegd in de Europese klimaatwet, een wettelijk kader met bindende doelstellingen voor alle EU-lidstaten.
Via verschillende richtlijnen geeft de EU vorm aan de doelen en ambities op het gebied van CO2-reductie. Een aantal van deze richtlijnen dateert al uit de tijd vóór het Parijs-akkoord en de Green Deal. Met het Fit for 55-pakket – dat in 2021 werd gepresenteerd –herziet de EU verschillende bestaande richtlijnen om zo versneld tot 55 procent emissiereductie in 2030 te komen. Ook introduceert het Fit for 55-pakket een aantal nieuwe richtlijnen.
Verder scherpt het pakket de reductiedoelstellingen voor elke EU-lidstaat aan. Daarnaast bevat het Fit for 55-pakket specifieke doelen en eisen, zoals 40 procent hernieuwbare energie in 2030, de verplichting de CO2-uitstoot van bouwmaterialen tijdens hun hele levenscyclus te meten en een verhoging van belasting op fossiele brandstoffen.
Hieronder zetten we een selectie van de Europese richtlijnen binnen de Green Deal en het Fit for 55-pakket op een rij die relevant zijn voor partijen die met de CO2-Prestatieladder te maken hebben.
Sinds januari 2023 is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van kracht. Deze richtlijn verplicht grote bedrijven te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu en vice versa (dubbele materialiteit). Meer transparantie hierover moet ervoor zorgen dat bedrijven meer actie gaan ondernemen op onder meer de reductie van uitstoot van broeikasgassen, deels doordat (potentiële) investeerders meer inzicht hierin hebben.
Wat er precies in duurzaamheidsverslaggeving moet worden vermeld, staat beschreven in de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). De eerste set van twaalf standaarden is al gepubliceerd en geldt voor alle CSRD-plichtige bedrijven. De Europese Commissie heeft begin 2025 voorgesteld om de verplichting te laten gelden voor bedrijven met ten minste 1000 werknemers in plaats van de huidige ondergrens van 250. Dit voorstel moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement.
Lees hier meer over de relatie tussen de CSRD en de CO2-Prestatieladder.
De Energy Efficiency Directive (EED) is een richtlijn die ervoor moet zorgen dat er met minder energiegebruik hetzelfde resultaat kan worden behaald. Energiegebruik draagt in grote mate bij aan de uitstoot van CO2. In de Energy Efficiency Directive heeft de EU eisen en regels opgesteld voor meer energie-efficiëntie in verschillende sectoren, zoals de bouw en transport. Dit kan worden gerealiseerd door onder meer het gebruik van energiezuinige technieken of maatregelen tegen energieverspilling.
De CO2-Prestatieladder kan u helpen inzicht te krijgen in uw energieverbruik en het nemen van maatregelen die bijdragen aan energiebesparing. CO₂-Prestatieladder versie 3.1 is vanaf niveau 3 geldig als alternatieve invulling voor de EED energie-audit. Of dat ook voor versie 4.0 van de Ladder geldt, wordt nog beoordeeld.
Het Europese Emissions Trading System (EU ETS) is een systeem voor het verhandelen van uitstootrechten van broeikasgassen. Als onderdeel van het Fit for 55-pakket is de EU ETS in 2024 herzien. De herziene versie verstevigt het overkoepelende doel voor de betreffende sectoren (zware industrie, energiebedrijven en luchtvaart) naar een emissiereductie van 43 procent in 2030 ten opzichte van 2005.
Daarnaast wordt met de herziening de afschaffing van emissierechten versneld en zullen er vanaf 2027 geen gratis emissierechten meer zijn voor de intra-EU luchtvaart. Dit betekent dat emissierechten duurder worden, waardoor bedrijven meer moeten investeren in efficiëntie en vermindering van CO2-uitstoot. Ook is bepaald dat de scheepvaart sinds 2024 onder het EU ETS valt, per 2028 gevolgd door de gebouwde omgeving, transport en overige sectoren (ETS 2).
De link tussen het EU ETS en de CO₂-Prestatieladder is beperkt. Zo richt het EU ETS zich enkel op scope 1, terwijl de Ladder kijkt naar alle scopes. Daarnaast vallen relatief weinig houders van een Ladder-certificaat onder het emissiehandelssysteem. EU ETS-bedrijven zijn namelijk veelal de allergrootste bedrijven met een installatie die veel brandstof gebruikt, zoals afvalbedrijven, energiebedrijven en producenten van cement, staal, asfalt en olie. Van dit soort bedrijven zijn er maar enkele honderden in Nederland.
EU ETS-bedrijven met een Ladder-certificaat kunnen voor de Ladder en het EU ETS dezelfde footprint gebruiken. Beide systemen hanteren namelijk dezelfde ISO-standaard (ISO 14064-1). Versie 4.0 van de Ladder maakt het tevens mogelijk dezelfde regels als het EU ETS te hanteren. Hierbij is het wel belangrijk dat organisaties hun Tank-to-Wheel (TtW) en Well-to-Tank (WtT) emissies apart rapporteren en voor hun TtW-emissies de lijst gebruiken die de EU voorschrijft.
De EU taxonomy for sustainable activities is een classificatiesysteem vanuit de Green Deal dat is opgezet om vast te stellen welke economische activiteiten als groen kunnen worden beschouwd. Een duidelijk kader maakt het makkelijker voor partijen te investeren in groene activiteiten en zo de transitie naar een duurzame economie te versnellen. Ook moet het greenwashing tegengaan.
Een activiteit wordt als groen beschouwd als het een significante positieve bijdrage levert aan ten minste een van deze zes categorieën:
Het gebruik van de taxonomie is verplicht voor EU-lidstaten, EU-instellingen, financiële marktdeelnemers en grote ondernemingen van openbaar belang met meer dan 500 werknemers. Hiermee heeft het dus ook raakvlakken met de CSRD. Net als voor de CSRD geldt dat er mogelijk nog wijzigingen zullen plaatsvinden over de omvang van bedrijven voor wie de taxonomie verplicht is.
De CO2-Prestatieladder kan de effecten van de taxonomie versterken door bedrijven te helpen zich te onderscheiden van anderen binnen hun sector en ze te belonen voor hun inspanningen via aanbestedingen. Tegelijkertijd gaat de Ladder in haar eisen iets verder dan de taxonomie. Zo wordt gas binnen de taxonomie als ‘groen’ beschouwd, terwijl dit bij de Ladder niet het geval is.
Lees hier meer over de relatie tussen de groene taxonomie en de CO2-Prestatieladder (EN artikel).
Aanbestedingen kunnen een goed middel zijn om duurzame transities aan te jagen. In de Directive 2014/24/EU on public procurement is vastgelegd aan welke eisen aanbestedingen in de Europese markt moeten voldoen. Vereisten zijn bijvoorbeeld dat een aanbesteding objectief, transparant en niet discriminerend mag zijn. Door de CO2-Prestatieladder in te zetten als BPKV-gunningscriterium (Beste-Prijs-Kwaliteit-Verhouding) voldoet u aan de regels van de Europese aanbestedingswet.
Lees hier meer over in het blog ‘Aanbesteden met de CO₂-Prestatieladder: in lijn met aanbestedingswetgeving EU’.
Vanuit haar duurzaamheidsambities heeft de Europese Commissie criteria opgesteld voor groene overheidsaanbestedingen, de zogeheten Green Public Procurement-criteria (GPP). Ook zijn verplichtingen omtrent duurzaam aanbesteden en het gebruik van deze GPP-criteria opgenomen in verschillende Europese richtlijnen, zoals de Energy Efficiency Directive, Batteries Regulation en Clean Vehicles Directive.
De CO2-Prestatieladder wordt door verschillende internationale organisaties, zoals IPCC, OESO en WEF, beschouwd als GPP best practice. In maart 2025 hebben SKAO en de Europese Commissie de CO₂ Performance Ladder Europe Community of Practice gelanceerd om overheidsinkopers in de EU te ondersteunen bij duurzaam aanbesteden met de Ladder.
Hier leest u meer over duurzaam aanbesteden met de CO2-Prestatieladder.
De CO2-Prestatieladder heeft veel raakvlakken met Europese klimaatrichtlijnen en vormt een handig hulpmiddel om te voldoen aan deze wetgeving. Zo helpt de Ladder uw energieverbruik te monitoren en verminderen in het kader van de EED en is de Ladder een nuttig instrument bij het voldoen aan de CSRD. Ook versterkt de Ladder de effecten van de groene taxonomie, zowel via de certificering als het inzetten van de Ladder in aanbestedingen. Dit laatste is in lijn met Europese aanbestedingsregelgeving. Verder wordt de Ladder beschouwd als best practice voor Green Public Procurement, de Europese criteria voor groene overheidsaanbestedingen.
De komst van versie 4.0 van de CO2-Prestatieladder heeft ook gevolgen voor het inzetten van de Ladder als gunningscriterium in aanbestedingen. Al zijn de veranderingen maar zeer beperkt. In dit blog leggen we uit wat de overgang van versie 3.1 naar 4.0 betekent voor aanbesteden met versie 4.0 en op…
CO2-Prestatieladder 4.0 probeert zo goed mogelijk aan te sluiten bij internationale normen en wetgeving, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en het Science Based Targets initiative (SBTi). Maar wat is precies hun onderlinge relatie? En waarin verschillen ze of komen ze juist overeen? In deze blog gaan we in…
Nieuwsbrief ontvangen?
"*" geeft vereiste velden aan