arrow_back

De N211 wordt het slimste jongetje van het wegennet

De autoweg van de toekomst is CO2-neutraal en wekt zelf energie op. Dat het kan, moet blijken op de N211 in de gemeente Westland. Provincie Zuid-Holland is enthousiast over het project. “Uiteindelijk moet heel Nederland mee, wij willen het goede voorbeeld geven.”

Wie straks de N211 bij avond opdraait, kan zien dat de lichten feller gaan schijnen. Dynamische verlichting zorgt dat de energiezuinige led-lampen zich aanpassen aan de verkeersintensiteit. Waarom de zinloze energieverspilling en lichtvervuiling als het technisch eenvoudig anders kan? Dynamische verlichting is een van de maatregelen die de provinciale weg straks slimmer maakt dan andere Nederlandse wegen.

Een concurrentiegerichte dialoog die de provincie Zuid-Holland het afgelopen jaar voerde met vijf geselecteerde aannemers moet een breed arsenaal aan energievondsten opleveren. “Genoeg om straks volledig energieneutraal te draaien”, vertelt Mirza Milosevic, programmamanager namens opdrachtgever provincie Zuid-Holland. “En dat gaat lukken. Het project heeft veel energie losgemaakt bij de betrokken aannemers.” Gunning volgt in augustus.

De N211 is een ideale testcase voor de provincie, want het 2,4 kilometer lange wegtraject tussen Den Haag en Poeldijk wordt compleet vernieuwd. Provinciale weg nummer 2 volgt snel. De marktconsultatie voor de renovatie van de 17 kilometer lange N470 tussen Zoetermeer en Delft is net van start gegaan. De N223 (Westland) en de N206 (Katwijk) zijn de volgende gegadigden.

Bij de N211 zijn na een eerste marktconsultatie vijf aannemers geselecteerd voor de dialoogfase, bestaande uit drie gespreksronden met provincie en experts.

Grootste winst te halen in type asfalt

Hun oplossingen moeten zorgen voor energiebesparing en -opwekking, maar ook voor CO2-neutraliteit. Voorafgaand aan de marktconsultatie liet de provincie een nulmeting uitvoeren. Conclusie: het onderhoud aan het totale provinciale wegennet van ongeveer 525 kilometer is goed voor 12.000 ton CO2-uitstoot per jaar, equivalent van circa 1500 huishoudens. Onderhoud aan de N211 vertegenwoordigt een uitstoot van ongeveer 40 ton CO2. “De grootste winst – pakweg 60 tot 70 procent – is vooral te halen in het type asfalt”, zegt Milosevic.

De provincie kijkt naar de lange termijn – pakweg honderd jaar. Lagetemperatuurasfalt of een wegdek met een plantaardig bindmiddel in plaats van bitumen kan voor een flinke CO2- en energiereductie zorgen. Maar een wegconstructie die minder onderhoud vergt kan, gerekend over een eeuw, misschien nog grotere milieubesparingen opleveren. Fundering en damwanden zijn een ander aandachtspunt. Wat is de winst als de damwanden niet in staal, maar in kunststof of een ander materiaal worden uitgevoerd?

Warmteopslag is een andere optie. Asfalt dat in de zomer sterk opwarmt onder de brandende zon, is met water te koelen. Een buizensysteem met water onder de N211 zou twee vliegen in één klap slaan. Het kan zorgen voor koeling in de zomer, waardoor het asfalt langer meegaat. Bovendien kan de afgevoerde warmte, indien opgeslagen, worden hergebruikt in de winter. Het wegdek blijft dan sneeuw- en ijsvrij en wordt gevrijwaard van schadelijke strooizout.

Drie maatregelen verplicht voor aannemers

De provincie stelt voor deelnemende aannemers drie maatregelen verplicht. Behalve dynamische verlichting betreft dat het gebruik van zonnepanelen op de straatverlichting en ‘PV-bomen’. Dat zijn stalen bomen met ‘bladeren’ van PV-panelen. “Samen zijn die maatregelen goed voor een kleine 1300 ton CO2 per jaar”, vertelt Fred Verwoerd (Sweco), die voor de provincie de aanbesteding begeleidt. “Dat is ongeveer een derde van de totaal te compenseren CO2. De rest moeten aannemers dus zelf bedenken.”

Sommige innovatieve technieken kunnen aannemers uitproberen in proeftuinen. Experimentele ideeën worden geclassificeerd volgens de TRL-schaal (Technology Readiness Level). Kleinschalige pilots helpen innovatieve maatregelen op een hoger TRL-niveau te komen. Een pilot in de ‘proeftuin Asfalt’ kan bijvoorbeeld aantonen of aanpassing van de korreldichtheid voor een lagere rolweerstand zorgt – en of die zorgt voor vermindering van het brandstofverbruik bij weggebruikers.

Aan de N470 is een proeftuin ingericht waarin het bedrijf Plant-e energie opwekt uit bermplanten. Door gebruikmaking van de fotosynthese kan de ‘plantenbatterij’ in de toekomst fungeren als stroombron voor bijvoorbeeld de straatverlichting.

Provincie 10 tot 20 procent duurder uit

Voor inschrijvers op de arbeidsintensieve aanbesteding is er een bescheiden ontwerpvergoeding. Milosevic schat dat de provincie zelf 10 tot 20 procent duurder uit is door het groot onderhoud energie- en CO2-neutraal uit te voeren.

Het is een van de onderzoeksvragen. Op basis daarvan kan de politiek afgewogen beslissingen nemen. De provincie heeft nu 20 miljoen euro in kas om energietransitie een impuls te geven binnen infraprojecten. Het einddoel – een energieneutraal wegennet, inclusief gebruik – zal meer vergen, ook van partners en gebruikers. Maar er is goede hoop dat het provinciale initiatief andere partijen meezuigt. Zo laat de gemeente Pijnacker langs de N470 een 480 meter lang geluidsscherm bouwen met geïntegreerde zonnecellen, goed voor jaarlijks 30 megawattuur elektriciteit. “Uiteindelijk moet heel Nederland mee, wij willen het goede voorbeeld geven”, zegt Milosevic. “Als er één schaap over de dam is, volgen er meer.”

Bron: Cobouw

Prev:
Next: